İlk robotları Ebu'l-İzz el-Cezerî yaptı
 |
| İlk robotları Ebu'l-İzz el-Cezerî yaptı |
Otomasyon ve Sibernetiğin babası Cizreli Ebu'l-İzz el-Cezerî ve Kitabı
İlk Robotları Ebu'l-İzz el-Cezerî Yaptı
Fizik ve teknoloji sahasında İslâm dünyasında ulaşılan yüksek seviyeyi gösteren eserlerden birisi hiç şüphesiz Ebu'l-İzz İsmâîl İbn er-Rezzâz el-Cezerî'nin H. 600 (M. 1203) yılında yazdığı el-Câmi Beyne'l-İlm ve'l-Ameli'n-Nâfi fî Sınâ'ati'l-Hiyel (Makine yapımında yararlı bilgiler ve tatbikatlar) isimli eseridir. Bu eser dünya teknoloji tarihinde robot olarak adlandırılan mekanizmaların ilk misallerinin Cizreli Ebu'l-İzz tarafından yapıldığını ortaya koymaktadır.
 |
| Altı değişik sistemli ve kayık içinde hareketler sağlayan otomatik su saati |
El-Cezerî tarafından Âmid (Diyarbakır) veliahdı Nasireddîn Mahmûd b. Muhammed b. Kara Arslan'ın isteği üzerine yazılmaya başlanan ve onun sultan oluşundan iki sene sonra tamamlanan bu kitap, birçok nüshalarıyla ve renkli resimlerle donatılmış olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Eser mekanik sahasında yazmalarına kavuştuğumuz kitapların şüphesiz en güzelidir. Gece ve gündüz eşitliği ve gün uzunlukları esaslarına göre yapılan saatler, cisimleri tabiî mevkilerinden başka cisimler vasıtasıyla hareket ettiren makine, insan ve hayvan şeklindeki aletler, yani bugünkü tabirle robotlar müellifin kitabında çizimleriyle beraber ele aldığı mevzulardan bazılarıdır.
El-Cezerî en ince teferruatına varıncaya kadar toplam 50 makine (robot) ve cismi bir mühendis tarzıyla tanıtmakta ve 50'sini tam ve yaklaşık 100'ünü de tafsilatlı resimlerle öylesine anlaşılır bir şekilde donatmaktadır ki, bunlar bugün bile çok ciddi zorluklarla karşılaşmadan imal edilebilir.
